Trafik kazalarının ceza yargılaması boyutu

 

Trafik kazaları hakkında oldukça sık soru sorulmaktadır. Ülkemizde her yıl binlerce kiÅŸi trafik kazaları sonucu hayatını kaybetmekte veya yaralanmaktadır. Bu nedenle trafik kazalarına karışan bir kiÅŸinin hangi suçtan yargılanacağı ve ne kadar süre ceza alacağı merak konusudur. Bu konuyu detaylı bir ÅŸekilde inceleyerek sizlerle paylaÅŸmak istiyoruz.

Trafik kaza sebep olmak baÅŸlı başına suç oluÅŸturmasa da trafik kazası sonucu birinin yaralanması veya hayatını kaybetmesi suça sebebiyet verir. Ancak, trafik kazaları kasıtlı bir eylem olmadığından dolayı kasten iÅŸlenen suçlar gibi deÄŸerlendirilmez. Trafik kazası sonucunda bir kiÅŸi vefat etmiÅŸse taksirle öldürme suçu, yaralanmış olsa taksirle yaralama suçu oluÅŸur. Bu suçlar, kiÅŸinin kusur durumuna göre farklı cezalarla karşılaÅŸmasına neden olabilir.

 

Taksirle yaralama suçu nedir ? Trafik kazasında taksirle yaralama suçu nasıl oluÅŸur ?

Taksirle yaralama suçu, bir kiÅŸinin dikkat ve özen yükümlülüÄŸüne aykırı davranarak baÅŸka bir kiÅŸinin vücuduna acı vermesi, saÄŸlığını veya algılama yeteneÄŸini bozmasıdır. Bu suç, trafik kazası, iÅŸ kazası, doktor hatası gibi durumlarda ortaya çıkabilir. Taksirle yaralama suçunun cezası, üç aydan bir yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır. Bu suç, ÅŸikayete baÄŸlı olup uzlaÅŸma kapsamındadır. Taksirle yaralama suçu, kasten yaralama suçundan farklı olarak failin neticeyi istememesi ve öngörememesi nedeniyle iÅŸlenir.

Taksirle yaralama
Madde 89- (1) Taksirle baÅŸkasının vücuduna acı veren veya saÄŸlığının ya da algılama
yeteneÄŸinin bozulmasına neden olan kiÅŸi, üç aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası
ile cezalandırılır.
(2) Taksirle yaralama fiili, maÄŸdurun;
a) Duyularından veya organlarından birinin iÅŸlevinin sürekli zayıflamasına,
b) Vücudunda kemik kırılmasına,
c) KonuÅŸmasında sürekli zorluÄŸa,
d) Yüzünde sabit ize,
e) Yaşamını tehlikeye sokan bir duruma,
f) Gebe bir kadının çocuÄŸunun vaktinden önce doÄŸmasına,
Neden olmuÅŸsa, birinci fıkraya göre belirlenen ceza, yarısı oranında artırılır.
(3) Taksirle yaralama fiili, maÄŸdurun;
a) İyileşmesi olanağı bulunmayan bir hastalığa veya bitkisel hayata girmesine,
b) Duyularından veya organlarından birinin işlevinin yitirilmesine,
c) KonuÅŸma ya da çocuk yapma yeteneklerinin kaybolmasına,
d) Yüzünün sürekli deÄŸiÅŸikliÄŸine,
e) Gebe bir kadının çocuÄŸunun düÅŸmesine,
Neden olmuÅŸsa, birinci fıkraya göre belirlenen ceza, bir kat artırılır.
(4) Fiilin birden fazla kiÅŸinin yaralanmasına neden olması halinde, altı aydan üç yıla
kadar hapis cezasına hükmolunur.
(5) (DeÄŸiÅŸik: 6/12/2006 – 5560/5 md.) Taksirle yaralama suçunun soruÅŸturulması ve
kovuÅŸturulması ÅŸikâyete baÄŸlıdır. Ancak, birinci fıkra kapsamına giren yaralama hariç, suçun
bilinçli taksirle iÅŸlenmesi halinde ÅŸikâyet aranmaz.

Ceza Genel Kurulunun 07.06.2001 tarihli ve 54-120 ile 06.10.2009 tarihli ve 189-220 sayılı kararlarında da; “Taksir istisnai bir kusurluluk ÅŸeklidir. Toplumsal yaÅŸamda belli faaliyetlerde bulunan kimselerin baÅŸkalarına zarar vermemek için bir takım önlemler alması ve bazı davranış kurallarına uyma zorunlulukları bulunmaktadır. Bu kurallar toplum olarak yaÅŸama zorunluluÄŸundan doÄŸabileceÄŸi gibi, Devletin müdahalesiyle de ortaya çıkabilmektedir. Taksirli suç bu kuralların ihlal edilmesi sonucu belirir, fail tedbirli ve öngörülü davranmamış olduÄŸu için cezalandırılır. Bu bakımdan sorumluluÄŸun nedeni, öngörebilme imkân ve ödevinin varlığına raÄŸmen sonuca iradi bir hareketle neden olmaktan kaynaklanmaktadır.”

“ÖÄŸretide de benimsendiÄŸi üzere Ceza Genel Kurulunun birçok kararında taksirin unsurları;

1- Fiilin taksirle iÅŸlenebilen bir suç olması,

2- Hareketin iradi olması,

3- Neticenin iradi olmaması,

4- Hareket ile netice arasında nedensellik bağının bulunması,

5- Neticenin öngörülebilir olmasına raÄŸmen öngörülememiÅŸ olması,

Åžeklinde kabul edilmektedir.” Yargıtay Kararı – CGK., E. 2017/837 K. 2021/376 T. 9.9.2021

 

Yaralanma nedir? Yaralanmanın ne boyutta olması gerekir? Ceza hukukunda yaralanma nasıl anlaşılır?

Kazada yaralandım ne yapmam lazım, kazada hafif yaralandım ama ispatlayamıyorum ne olacak, kazada kafamı çarptım ama iz yok ne yapabilirim, kazada kaburgamı vurdum ancak görünmüyor ÅŸikayetçi olabilir miyim gibi sorular sıklıkla sorulmaktadır.

Yaralanma kavramı, bir kiÅŸinin hastaneye kaldırılması veya kan ve kırık içinde kalması gibi ağır durumları içermeyebilir. Teorik olarak, hafif bir darbe bile yaralanma olarak kabul edilebilir. Ciltte hafif bir kızarıklık, kemiklerde aÄŸrı, başın veya kolun çarpması gibi görünürde basit yaralanmalar dahi, hukuki açıdan yaralanma olarak kabul edilebilir. Trafik kazası maÄŸduru yaralanmaların ciddiyeti, kalıcı bir iz bırakması, kemik kırığı yaÅŸaması veya kalıcı sakatlık gibi durumlarda cezanın artırılmasına sebep olabilir. Ancak, yaralanma suçunun oluÅŸması için illa ki bu kadar ağır yaralanmaların meydana gelmesi gerekmez.

Trafik kazası yaparak bir kiÅŸinin yaralanmasına yol açan kiÅŸi 3 aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Yaralanmanın ağırlığına ve yaralanma sonucu geliÅŸecek sakatlıklara göre bu ceza arttırılabilir. 

 

Ölümlü trafik kazasında ceza nasıl verilir? Ölümlü kazada ceza yargılaması nasıl olur?

Trafik kazası sonucu taksirle öldürme suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 85. maddesinde düzenlenen bir suçtur. Bu suçun oluÅŸması için, failin dikkat ve özen yükümlülüÄŸüne aykırı davranarak, öngörülebilir bir sonucu öngöremeyerek veya öngörüp de önlemeyerek bir baÅŸkasının ölümüne neden olması gerekir. Taksirle öldürme suçu basit veya bilinçli olmak üzere iki ÅŸekilde iÅŸlenebilir. Basit taksirde fail, sonucu öngörememiÅŸ, bilinçli taksirde ise sonucu öngörmüÅŸ ancak gerçekleÅŸmeyeceÄŸine güvenmiÅŸ veya ÅŸansa bırakmıştır.

Trafik kazası sonucu taksirle öldürme suçunun cezası, basit taksirde 2 yıldan 6 yıla kadar hapis, bilinçli taksirde ise 1/3 veya 1/2 oranında artırılarak 2 yıl 8 aydan 9 yıla kadar hapis cezasıdır. Suçun birden fazla kiÅŸinin ölümüne veya ölümle birlikte yaralanmaya neden olması halinde ceza 15 yıla kadar çıkabilir. Taksirle öldürme suçu ÅŸikayete baÄŸlı deÄŸildir ve savcılık resen soruÅŸturma yapar. Suçun iÅŸlendiÄŸi tarihten itibaren 15 yıl içinde dava açılması gerekir.

Taksirle öldürme
Madde 85- (1) Taksirle bir insanın ölümüne neden olan kiÅŸi, iki yıldan altı yıla kadar
hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Fiil, birden fazla insanın ölümüne ya da bir veya birden fazla kiÅŸinin ölümü ile
birlikte bir veya birden fazla kişinin yaralanmasına neden olmuş ise, kişi iki yıldan onbeş yıla
kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Trafik kazalarında kusur durumu nasıl belirlenir?

Trafik kazalarında kusur durumu, kazaya sebep olan veya katkıda bulunan kiÅŸilerin davranışlarının hukuki olarak deÄŸerlendirilmesi sonucunda ortaya çıkar. Kusur durumu, polisin olay yerinde tuttuÄŸu ilk tutanak, savcılık aÅŸamasındaki raporlama ve ceza yargılamasında yapılan keÅŸif sonucu belirlenir. Kusur durumunu belirleyen faktörler arasında ÅŸunlar sayılabilir:

• Trafik kurallarına uyulup uyulmadığı
• Sürücülerin ehliyet sahibi olup olmadığı
• Sürünün kullandığı ilaç olup olmadığı,
• Sürücünün uykusuz olup olmadığı,
• Sürücülerin alkollü veya uyuÅŸturucu etkisi altında olup olmadığı
• Araçların teknik bakımının yapılıp yapılmadığı
• Hava ve yol koÅŸullarının kazaya etkisi
• Kazanın meydana geldiÄŸi yer ve zaman

Trafik kazaları, sadece araç sürücülerinin kusuruna dayanmayabilir; yaya da sorumlu olabilir. ÖrneÄŸin, araç sürücüsünün hatası olmadığı halde, yaya eÄŸer otoyolda karşı karşıya geçmeye çalışıyorsa ve yanında bir üst geçit mevcutsa, bu durumda yaya da kusurlu sayılabilir. Gece vakti reflektör takmadan otoyol kenarında yürüyen bir kiÅŸiye araç çarpması da yine yayanın kusuru olarak deÄŸerlendirilebilir. Benzer ÅŸekilde, kırmızı ışık yanarken karşıdan karşıya geçmeye çalışan bir yaya da kusurlu kabul edilebilir. Bu tür durumlarda, yaralanan veya ölen kiÅŸinin de kusuru olduÄŸu kabul edilerek, cezada indirim yapılabilir.

Emsal bir kararda;

“Sanığın idaresindeki otobüsle, gündüz vakti, bölünmüÅŸ yan yolda saÄŸ ÅŸeritte seyir halinde iken, yolun sağındaki demir bariyerlerden atlayarak yola giren yayaya çarpması sonucu yayanın öldüÄŸü olayda; kaza tespit tutanağındaki olay yeri krokisine göre çarpma noktasının saÄŸ ÅŸeridin saÄŸ kısmında olduÄŸu, fren izinin bulunmadığı, sanığın aracının çarpma noktasından 10.5 metre sonra durduÄŸu ve sanığın savunmasında yayanın aniden bariyerlerin üzerinden atlayarak yola girdiÄŸini beyan ettiÄŸi dikkate alındığında; sanığın alabileceÄŸi önlemin ve sanığa atfedilebilecek kusur bulunmadığı gözetilmeksizin, oluÅŸa uygun olmayan ve sanığın tali kusurlu olduÄŸunu belirten 06.10.2011 tarihli Adli Tıp Kurumu Trafik Ä°htisas Dairesi raporuna itibar edilerek sanığın beraati yerine yazılı ÅŸekilde mahkumiyetine karar verilmesi,

Kanuna aykırı olup, sanık müdafinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görüldüÄŸünden hükmün bu sebepten dolayı 5320 sayılı Kanunun 8. maddesi uyarınca halen uygulanmakta olan 1412 sayılı CMUK’un 321. maddesi gereÄŸince isteme aykırı olarak BOZULMASINA,” Yargıtay Kararı – 12. CD., E. 2013/8736 K. 2014/2704 T. 5.2.2014

---

 

Ä°hmal sonu gerçekleÅŸen trafik kazaları, bazen öylesine ağır olabilir ki, failin hareketleri kast derecesinde bir ağırlık kazanır. ÖrneÄŸin, kırmızı ışıkta geçmek suretiyle bir kaza gerçekleÅŸtiren kiÅŸi, kazanın gerçekleÅŸeceÄŸini bile bile yaklaşım sergilediÄŸinden dolayı, kast hükümleri uygulanabilir. Benzer ÅŸekilde, aşırı alkollü bir sürücünün trafiÄŸe çıkması ve kaza yapması halinde, bu durumun yanlışlıkla ve hataen gerçekleÅŸtiÄŸini kabul etmek mümkün olmayabilir. BaÅŸka bir örnek vermek gerekirse, bakımsız ve muayenesiz bir araçla düz bir yolda bile zor ilerleyen bir sürücünün, insanlara zarar vermesi halinde, artık kast hükümleri uygulanabilir.

---

Makas atmak bilinçli taksir kabul edilmiÅŸtir. Bir kiÅŸinin ölüp bir kiÅŸinin yaralandığı sürücünün 1,38 promil alkollü olduÄŸu olayda sanık 6 yıl 9 ay hapis cezası almıştır.

“Ağır Ceza Mahkemesinin, 07.06.2022 tarihli ve 2022/117 Esas, 2022/160 Karar sayılı kararı ile
sanık hakkında taksirle öldürme suçundan, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun (5237 sayılı Kanun) 85
inci maddesinin ikinci fıkrası, 22 nci maddesinin üçüncü fıkrası ve 53 üncü maddesinin altıncı fıkrası
uyarınca 6 yıl 9 ay hapis cezası ile cezalandırılmasına ve sürücü belgesinin 1 yıl 6 ay süre ile geri
alınmasına karar verilmiştir.

..

Gerekçe bölümünde açıklanan nedenlerle … Bölge Adliye Mahkemesi 1. Ceza Dairesinin, 05.09.2022
tarihli ve 2022/2074 Esas, 2022/2025 Karar sayılı kararında sanık müdafileri ile katılanlar vekilince
öne sürülen temyiz sebepleri ve 5271 sayılı Kanun’un 289 uncu maddesinin birinci fıkrası ile sınırlı
olarak yapılan inceleme neticesinde hukuka aykırılık görülmediÄŸinden 5271 sayılı Kanun’un 302 nci
maddesinin birinci fıkrası gereÄŸi, TebliÄŸname’ye uygun olarak, oy birliÄŸiyle TEMYÄ°Z
Ä°STEMLERÄ°NÄ°N ESASTAN REDDÄ° Ä°LE HÜKMÜN ONANMASINA,“YARGITAY 12. Ceza Dairesi Esas No: 2022/9556 Karar No: 2023/512 Karar Tarihi: 21.02.2023

---

Aşırı hız ve kontrolsüz sollama bilinçli taksirdir. Bir ölü ve bir yaralının olduÄŸu olayda mahkeme 3 yıl 4 ay hapis cezasına hükmetmiÅŸtir.

“Olay tarihinde saat 19:55 sıralarında sanık … Melik Korkmaz’ın sevk ve idaresindeki kamyoneti ile
Doktor Zeki Acar Caddesinden Ä°stasyon Caddesi yönüne doÄŸru seyir halindeyken, kavÅŸaÄŸa
yaklaÅŸtığında sollama yasağı olan yerde sollama yaparak, karşı ÅŸeritte seyreden katılan …’in kullandığı
otomobile, otomobilin ÅŸeridinde çarpması sonucu, …’in aracında yanında bulunan babası …’in ölümüne,
katılan …’in yaÅŸamını tehlikeye düÅŸürmeyecek, basit tıbbi müdahale ile giderilebilecek ÅŸekilde
yaralanmasına sebebiyet verdiği, sanığın Adli Tıp Kurumu Trafik İhtisas Dairesinin 19.02.2016 tarihli
raporunda belirtildiÄŸi ÅŸekilde \”idaresindeki kamyonetle meskün mahalde sollama yasağı bulunan çift
yönlü yolda hızını mahal ÅŸartlarına göre ayarlamadan süratli olarak seyrederek kontrolsüzce hatalı
sollamaya geçip, karşı yön ÅŸeridini ihlal etmesi neticesinde neden olduÄŸu olayda dikkat ve özen
yükümlülüÄŸüne uymadığından asli kusurlu olduÄŸu, müÅŸteki sürücü …’in kusursuz olduÄŸunun tespit
edildiÄŸi, ölen …’in eÅŸi Bedriye … ile oÄŸlu Ä°brahim …’in davaya katılarak sanık hakkında ÅŸikayetçi
olduklarını beyan ettikleri bu ÅŸekilde sanığın asli kusurlu davranışı ile bir kiÅŸinin ölümüne bir kiÅŸinin
de yaralanmasına neden olmak suretiyle taksirle öldürme ve yaralamaya neden olma suçunu iÅŸlediÄŸinin
sabit olduÄŸu, kabul edilerek buna göre uygulama yapılmıştır.

..

1.Bilinçli Taksir Hükümlerinin Uygulanmamasının Usul Ve Yasaya Aykırı OlduÄŸu Yönünden
Sanığın sevk ve idaresindeki kamyonetle gece vakti, aydınlatmasız, meskun mahalde, sollama yasağı
olduÄŸunu gösteren devamlı çizgi ile belirlenmiÅŸ çift yönlü caddede seyir halindeyken sollama yaparak
karşı ÅŸeridi ihlal etmesi neticesinde karşı yönde seyreden katılan sürücü … idaresindeki otomobille
çarpışması sonucu bir kiÅŸinin ölmesine bir kiÅŸinin yaralanmasına sebebiyet verdiÄŸi eyleminde bilinçli
taksir koÅŸullarının bulunduÄŸu ve sanık hakkında TCK’nın 22/3. maddesi gereÄŸince bilinçli taksir
hükümlerinin uygulanması gerektiÄŸi gözetilmeden, suç vasfında yanılgıya düÅŸülerek yazılı ÅŸekilde
hüküm kurulması, hukuka aykırı bulunmuÅŸtur.” YARGITAY 12. Ceza Dairesi Esas No: 2020/4552 Karar No: 2023/424 Karar Tarihi: 15.02.2023